Jakie składniki majątku nie wchodzą do masy upadłości konsumenckiej? 

Z dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej powstaje tzw. masa upadłości, z której pokrywane są koszty postępowania upadłościowego oraz zaspokajane zobowiązania upadłego konsumenta. Co do zasady w skład masy upadłości wchodzi cały majątek należący do upadłego konsumenta w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty w toku postępowania upadłościowego.  Do masy upadłości nie wchodzi mienie, które jest wyłączone od egzekucji według przepisów Kodeksów postępowania cywilnego, tj. m.in.:

1. przedmioty urządzenia domowego, pościel, bielizna i ubranie codzienne, niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu;
2. zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny na okres jednego miesiąca;
3. jedna krowa lub dwie kozy albo trzy owce potrzebne do wyżywienia dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny wraz z zapasem paszy i ściółki do najbliższych zbiorów;
4. narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia, z wyłączeniem jednak pojazdów mechanicznych;
5. u dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę – pieniądze w kwocie, która odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty, a u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy – pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie;
6. przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową;
7. przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków jego rodziny;
8. sumy i świadczenia w naturze wyasygnowane na pokrycie wydatków lub wyjazdów w sprawach służbowych;
9. sumy przyznane przez Skarb Państwa na specjalne cele (w szczególności stypendia, wsparcia), chyba, że w postępowaniu upadłościowym dochodzone są roszczenia powstałe w związku z urzeczywistnieniem tych celów albo z tytułu obowiązku alimentacyjnego. Do sum, tych zalicza się subwencje na cele oświatowe, kulturalne i artystyczne, stypendia, świadczenia z funduszu alimentacyjnego, a także pomoc pieniężną wypłaconą dla dziecka w rodzinie zastępczej. Nie należą do nich zasiłki dla bezrobotnych;
10. prawa niezbywalne, chyba, że możność ich zbycia wyłączono umową, a przedmiot świadczenia nadaje się do egzekucji albo wykonanie prawa może być powierzone, komu innemu;
11. świadczenia z ubezpieczeń osobowych oraz odszkodowania z ubezpieczeń majątkowych, w granicach określonych w drodze rozporządzenia przez Ministrów Finansów i Sprawiedliwości. Bez względu na to, czy ubezpieczenia te mają charakter dobrowolny, czy przymusowy. Nie dotyczy to jednak przypadku dochodzonych w postępowaniu upadłościowym roszczeń z tytułu alimentów;
12. świadczenia z pomocy społecznej w rozumieniu przepisów ustawy o pomocy społecznej;
13. należności wypłacone w związku ze śmiercią tytułem zapomogi lub jednorazowego zaopatrzenia pod jakąkolwiek nazwą albo z tytułu ubezpieczenia na pokrycie kosztów pogrzebu podlegają egzekucji tylko na zaspokojenie tych kosztów;
14. świadczenia alimentacyjne, świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych, zasiłki dla opiekunów oraz świadczenia z pomocy społecznej;
15. zasiłki dla bezrobotnych, dodatki aktywizacyjne, stypendia oraz dodatki szkoleniowe, wypłacane na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
16. świadczenia pieniężne przewidziane w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym w zakresie określonym w tych przepisach. To samo dotyczy rent przysługujących z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej i z rent zasądzonych przez sąd lub ustalonych umową za utratę zdolności do pracy albo za śmierć żywiciela lub wypłacanych z dobrowolnego ubezpieczenia rentowego oraz świadczeń pieniężnych przysługujących z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Wymienione w pkt 1-7 składniki majątku dłużnika nie wchodzą w skład masy upadłości, jeżeli w chwili ogłoszenia upadłości konsumenckiej spełniają funkcję albo służą do realizacji celów, które ustawodawca uznał za wymagające ochrony – niezależnie od tego, czy są to składniki szczególnie wartościowe, czy też nie.

Wynagrodzenie za pracę w części niepodlegającej zajęciu. Do masy upadłości nie wchodzi wynagrodzenie za pracę upadłego konsumenta w części niepodlegającej zajęciu zgodnie z przepisami Kodeksu pracy. Należy zaznaczyć, że wyłączenie to nie obejmuje wynagrodzenia z tytułu innych umów, np. umowy zlecenia, czy też umowy o dzieło.

Część wynagrodzenia niepodlegającą zajęciu określają przepisy art. 87 i 87¹ Kodeksu pracy. Uproszczając nie wchodzi do masy upadłości kwota stanowiąca połowę wynagrodzenia, przy czym upadłemu musi pozostać kwota nie mniejsza niż minimalne wynagrodzenie za pracę. W przypadku, gdy w toku upadłości zaspokajane są alimenty, upadłemu może zostać zabrane nawet 2/5 wynagrodzenia.

Powyższe ma zastosowanie również do uposażeń posłów i senatorów, należności członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i ich domowników z tytułu pracy w spółdzielni, wynagrodzeń członków spółdzielni pracy oraz wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania. Jako „świadczenia powtarzające się, których celem jest zapewnienie utrzymania” można potraktować wynagrodzenie z umowy zlecenia. Wynagrodzenie z umowy zlecenia można również podciągnąć pod pkt 5, z którego wynika obowiązek pozostawiania dłużnikowi pieniędzy niezbędnych dla niego i jego rodziny na utrzymanie.