83 411 10 47Sytuacja osób zamierzających złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości bardzo często jest powiązana z osobami trzecimi np. poręczycielami lub współkredytobiorcami. W tej poradzie zajmijmy się wpływem upadłości jednego z kredytobiorców na sytuację drugiego kredytobiorcy.
Przepisy prawa zezwalają na zaciągnięcie kredytu nie tylko przez indywidualne jednostki, ale również wspólnie przez dwie, trzy lub więcej osób. Zobowiązując się na wspólne spłacanie kredytu wszyscy kredytobiorcy są odpowiedzialni za spłatę zadłużenia w określonych ratach i terminie.
Jednakże, z uwagi na nieprzewidziane sytuacje życiowe jeden z kredytobiorców może stracić zdolność kredytową i tym samym możliwość spłaty zadłużenia. Jeżeli pogorszenie sytuacji kredytobiorcy jest niezależne od niego może on wnioskować o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. W przypadku przychylności sądu i ogłoszenia upadłości zgodnie z art. 91 prawa upadłościowego zobowiązania pieniężne upadłego, których termin płatności świadczenia jeszcze nie nastąpił, stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości. Zgodnie z powyższym przepisem upadłego przestaje obowiązywać harmonogram spłat kredytu, ponieważ kredyt staje się wymagalny w całości.
Sytuacja upadłego nie wpływa na sytuację współkredytobiorcy, który nie ogłosił upadłości. Jeżeli umowa kredytu nie została wypowiedziana to wówczas obowiązuje go harmonogram spłat zgodny z umową kredytową.
Powyższe potwierdza orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2008 r. w sprawie o sygn. akt 488/07, gdzie sąd wskazał następująco:
„Z przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku ustaleń faktycznych wynika, że w dniu 1 grudnia 2005 r. ogłoszona została upadłość kredytobiorcy, obejmująca likwidację jego majątku. Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.), dalej: „p.u.n.”, zobowiązania pieniężne upadłego, których termin płatności świadczenia jeszcze nie nastąpił, stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości. Sąd Apelacyjny uznał, że wskazana w przytoczonym przepisie wymagalność zobowiązania pieniężnego odnosi się nie tylko do upadłego kredytobiorcy i poręczyciela wekslowego, ale także do współdłużnika przystępującego do długu. Trafnie zarzucili skarżący, że z zapatrywaniem rozciągającym skutek wymagalności na współdłużnika upadłego nie można się zgodzić.
W piśmiennictwie panuje zgodne zapatrywanie, że – świetle art. 91 ust. 1 p.u.n. – wymagalność wierzytelności przysługującej wierzycielowi w stosunku do upadłego nie zmienia treści stosunku prawnego istniejącego pomiędzy wierzycielem oraz współdłużnikami. W konsekwencji przyjmuje się, że świadczenie pieniężne współdłużników płatne jest w terminie pierwotnym, wynikającym z treści zobowiązania. Skład orzekający pogląd ten aprobuje. Znajduje on oparcie zarówno w samym brzmieniu powołanego przepisu, jak i sposobie ukształtowania przez ustawodawcę wzajemnych relacji pomiędzy dłużnikami solidarnymi, z uwzględnieniem z jednej strony zasady reprezentacji dłużników na korzyść dłużnika, z drugiej zaś – zasady względnej niezależności położenia każdego ze współdłużników. W myśl tej ostatniej, zdarzenia dotyczące tylko jednego z dłużników, niekorzystne dla niego (art. 372 k.c.), jak również jego działania lub zaniechania wywołujące taki skutek (art. 371 k.c.), nie mogą pogarszać położenia pozostałych dłużników.”
Upadłość jednego ze współdłużników powoduje, że sposób i termin płatności zobowiązania, „dzieli się” na dwa sposoby: pierwszy wobec upadłego kredytobiorcy, który będzie spłacał zadłużenie zgodnie z planem spłaty oraz drugi wobec kredytobiorcy, który nie ogłosił upadłości wówczas obowiązuje go harmonogram spłaty zgodny z umową. Ponadto należy wskazać, że w przypadku problemów ze spłatą kredytobiorcy, który nie ogłosił upadłości może zostać wypowiedziana umowa oraz być prowadzone postępowanie egzekucyjne, co jest niemożliwe w przypadku dłużnika, który ogłosił upadłość.
